Dante - TĨNH THỔ - Khúc 8

KHÚC VIII

Thung lũng của những vị chúa tể trần gian (tiếp theo)

Đó là giờ mà những người đi biển

Đang nôn nao, xúc động tưởng nhớ về

Những người thân tiễn mình trong buổi sáng.

⁴ Người hành hương mới trên đường của mình

Thấy tổn thương, nghe tiếng chuông xa vẳng

Như tiếng khóc cho một ngày đang tàn.

⁷ Tôi bắt đầu không còn nghe thấy rõ

Khi nhìn thấy một âm hồn đứng lên

Giơ tay yêu cầu mọi người chú ý.

¹⁰ Hồn chắp hai tay, lòng bàn tay ngửa

Đôi mắt đăm đăm nhìn về hướng đông

Nói với Chúa trời: “Con không lo nữa”.

¹³ Rồi hát lên: “Trước khi mặt trời tắt”

Lời bài hát mộ đạo và dịu êm

Hồn dường như đắm chìm vào siêu thoát.

¹⁶ Những hồn khác cũng thành kính biết bao

Cùng hát theo đến hết bài Thánh vịnh

Mắt họ đăm đăm hướng lên trời cao.

¹⁹ Xin bạn đọc hãy nhìn vào sự thật

Bởi bây giờ màn che thật mỏng manh

Để thấu hiểu chẳng có gì khó nhọc.

²² Tôi nhìn thấy những chúa tể mặt đất

Ánh mắt ngoan ngoãn hướng lên trời cao

Như chờ đợi, xanh xao và tái nhợt.

²⁵ Rồi hiện ra, từ trời cao đi tới

Hai thiên thần, hai thanh kiếm sáng ngời

Không có mũi và cũng không có lưỡi.

²⁸ Áo thiên thần màu xanh như màu lá

Đôi cánh thiên thần cũng có màu xanh

Đang phấp phới và lung lay trong gió.

³¹ Một thiên thần dừng lại ở phía trên

Thiên thần kia đáp xuống bờ đối diện

Thành ra họ vây quanh những âm hồn.

³⁴ Tôi thấy mái tóc thiên thần vàng hoe

Nhưng nhìn mặt họ, mắt tôi bị chói

Như phải làm quá sức một việc gì.

³⁷ “Họ đến từ Đức Mẹ Maria

Để bảo vệ nơi này – Xoócđen nói –

Vì có con rắn sắp đến tức thì”.

⁴⁰ Tôi không biết làm sao bảo vệ mình

Tôi nhìn xung quanh, thấy vô cùng sợ

Vội ép sát vào đôi vai Thầy mình.

⁴³ Xoócđen lại nói: “Giờ ta đi xuống

Đám âm hồn sẽ kể chuyện về mình

Gặp các anh họ sẽ rất vui sướng”.

⁴⁶ Tôi đi xuống, như chỉ ba bước thôi

Thấy một người nhìn tôi rất chăm chú

Như thể là người muốn nhận ra tôi.

⁴⁹ Lúc đó trời đã bắt đầu lọ mọ

Nhưng với mắt anh và với mắt tôi

Nhìn ra cái mà che đi trước đó.

⁵² Tôi về phía anh, anh về phía tôi

“Ơi ngài thẩm phán Ninô cao thượng

Tôi rất vui thấy anh ở nơi này”.

⁵⁵ Chúng tôi chẳng tiếc câu chào lịch sự

Rồi ông hỏi: “Qua biển cả xa xôi

Anh đã đến nơi này bao giờ thế?”

⁵⁸ “Qua xứ đau thương, chỉ mới sáng nay

Tôi đã đến đây và tôi còn sống

Đi như vậy, tôi thêm một cuộc đời”.

⁶¹ Thoạt vừa nghe câu trả lời của tôi

Xoócđen và ông ta lùi một bước

Điều ngạc nhiên, tôi sẽ kể tiếp đây.

⁶⁴ Một nhìn Viếcghiliô, một quay sang

Người đang ngồi, kêu: “Curađô đứng dậy

Lại mà xem điều ân huệ Chúa ban”.

⁶⁷ Rồi nói với tôi: “Đặc ân duy nhất

Mà Chúa đã ban, nhưng mà nguyên do

Người giấu kín, khiến ta không hiểu được.

⁷⁰ Khi nào vượt biển trở về nơi ấy

Nói Giôvana hãy cầu cho tôi

Trên đó vẫn trả lời người vô tội.

⁷³ Tôi tin rằng mẹ nàng đã quên tôi

Kể từ khi nàng bỏ băng khăn trắng

Không thì giờ đây hạnh phúc hơn rồi.

⁷⁶ Qua tấm gương này người ta hiểu được

Ngọn lửa tình trong phụ nữ không lâu

Nếu thiếu ánh mắt, bàn tay ve vuốt.

⁷⁹ Con rắn lục bây giờ ở Milanô

Không làm cho nàng lễ tang trọng thể

Như là con gà trống ở Ganlura”.

⁸² Ông nói thế, với ánh nhìn, nét mặt

Và dáng người thể hiện vẻ nhiệt tình

Cháy lên trong tim một cách chừng mực.

⁸⁵ Mắt tôi khát khao hướng tới mặt trời

Nơi có những ngôi sao quay chậm nhất

Như ở trung tâm của chiếc bánh xe.

⁸⁸ Thầy hỏi tôi: “Con nhìn gì trên trời?”

Tôi trả lời Thầy: “Dạ, ba ngọn đuốc

Chúng đã làm cho rực sáng cực này”.

⁹¹ Thầy tôi nói rằng: “Cả bốn ngôi sao

Mà con thấy sáng nay, đang ở dưới

Ba ngôi này thế chỗ những sao đầu”.

⁹⁴ Như để kéo sự chú ý về mình

Xoócđen nói: “Hãy xem kìa, địch thủ

Và chỉ ngón tay về phía đang nhìn.

⁹⁷ Từ thung lũng, nơi có bức tường cao

Có con rắn giống y như con rắn

Xui Eva ăn trái cấm thuở nào.

¹⁰⁰ Giữa cỏ hoa con bò sát tiến lên

Nó quay đầu lại liêm lưng thỉnh thoảng

Như để cho trơn mượt, dễ trườn hơn.

¹⁰³ Tôi không nhìn thấy nên không thể nói

Chim ưng nhà trời cất cánh ra sao

Tôi chỉ thấy một phần trong số ấy.

¹⁰⁶ Nghe tiếng cánh xanh xé bầu không khí

Con rắn bỏ chạy và các thiên thần

Bay về chỗ mà trước đây đã ở.

¹⁰⁹ Âm hồn được gọi tiến về chúng tôi

Vị thẩm phán đi lên và suốt buổi

Nhìn ngắm tôi mà không nói một lời.

¹¹² Rồi bắt đầu nói: “Mong cho ngọn đuốc

Tìm đủ sáp như ý muốn của người

Để chúng tôi lên tận tầng cao nhất.

¹¹⁵ Nếu người có một vài tin xác thực

Về Magờra hay vùng chung quanh

Đó là những nơi tôi quan tâm nhất.

¹¹⁸ Tôi là Cuarađô Malátpina

Cụ Cuarađô già là ông tôi đấy

Tình yêu gia đình soi tỏ ở đây”.

¹²¹ “Ồ – tôi đáp – tôi chưa bao giờ đến

Xứ sở của Ngài, nhưng ở châu Âu

Không nơi nào xứ này không nổi tiếng.

¹²⁴ Vinh quanh của gia đình Ngài xứng đáng

Lãnh chúa và xứ sở được vinh danh

Khiến ai cũng biết mà không cần đến.

¹²⁷ Tôi xin thề với mong muốn lên trên

Dòng dõi của Ngài sẽ không giảm sút

Cả gia tài, bảo kiếm được vinh danh.

¹³⁰ Vinh quang này tạo ra đặc quyền riêng

Dù kẻ xấu đang làm cho rối loạn

Biết mục đích và cái xấu dè chừng”.

¹³³ Ông đáp: “Vậy người cứ đi lên

Bởi mặt trời bảy lần chưa lặn đủ

Chòm Bạch dương đã mở những bàn chân.

¹³⁶ Ý kiến về chúng tôi nghe thích thú

Sẽ khắc sâu trong trí óc mọi người

Bằng chiếc đinh chắc hơn lời thiên hạ

¹³⁹ Và bản án không thể không tới nơi.

KHÚC VIII

13. Xin Người nơi giới hạn - trong nguyên bản bằng tiếng Latinh: “Те lucis ante”. Đây là những lời mở đầu của bản kinh buổi chiều.

53. Ngài thẩm phán Ninô - đây là Nino Visconti, cháu và là đối thủ của Bá tước Ugolino (X, ĐN., XXXIII, 13-14).

71. Giovanna - cô con gái của Nino Visconti.

73. Mẹ nàng đã quên tôi - tức Beatrice, vợ của Nino Visconti. Khi Nino Visconti chết, Beatrice tái giá với Giangalezzo Visconti, lãnh chúa Milano.

79-81. Con rắn lục.. con gà trống - đối với Beatrice sẽ danh dự hơn nếu trên quan tài của bà được đặt con gà trống, là gia huy của dòng họ Visconti ở Gallura thay vì con rắn lục, là gia huy của dòng họ Visconti ở Milano.

89. Ba ngọn đuốc - tượng trưng cho Lòng tin, Hy vọng và Tình yêu.

98. Con rắn - tượng trưng cho Quỉ Satan.

118. Tôi là Cuarađô Malátpina - Currado Malaspina, cháu của “Cụ Currado già” (Currado il Vechio).

131. Kẻ xấu đang làm cho rối loạn - tức Giáo hoàng La Mã.

133-139. Nghĩa của đoạn này: “Mặt trời bảy lần chưa đi vào chòm Bạch dương, nghĩa là chưa qua bảy năm để rồi Dante sẽ tin những lời họ và bản án của số phận về sự lưu đày của Dante sẽ đến lúc kết thúc”.