Dante - TĨNH THỔ - Khúc 24

KHÚC XXIV

Tầng thứ sáu (kết thúc).

Trò chuyện và đi không cản trở nhau

Không làm chậm, mà làm cho thêm chóng

Như con thuyền được gió đẩy xuôi chiều.

⁴ Khi nhận ra rằng tôi vẫn còn sống

Các linh hồn giống như chết lần hai

Sự kinh ngạc từ các hốc mắt trũng.

⁷ Và câu chuyện của tôi lại tiếp tục

Tôi nói: “Hỡi hồn trong việc đi lên

Anh đi chậm là vì do hồn khác.

¹⁰ Picácđa ở đâu? Hãy cho tôi biết

Nếu anh biết, và có linh hồn nào

Đáng chú ý, trong số nhìn chằm chặp”.

¹³ “Chị gái tôi tốt bụng và xinh đẹp

Không hiểu chị có hơn nhiều người không

Mà đã đoạt vương miện Ôlimpíc”.

¹⁶ Anh ta nói tiếp: “Ở đây không cấm

Nêu rõ tên từng người, bởi bề ngoài

Vì sự nhịn ăn này, đã biến dạng.

¹⁹ Người này, anh ta chỉ, là Bônagiunta

Bônagiunta ở Lucca, mà bộ mặt

Bị thủng lỗ chỗ và nhiều vảy hơn.

²² Từng giữ nhà thờ Thánh, làm thủ quĩ

Ông người Tua, bị trừng phạt ở đây

Vì món lươn Bônêxa và rượu Vécnác”.

²⁵ Anh ta nêu nhiều tên khác ở gần

Và xem ra tất cả đều vui vẻ

Vì không thấy bộ mặt nào sa sầm.

²⁸ Cả Ubanđin đa Pila và Bonifaxiô

Xưa đã mời biết bao người ăn tiệc

Nay nghiến răng trong cơn đói giày vò.

³¹ Tôi thấy Máckêđê, xưa ở Forli

Ngài uống rượu suốt ngày, dù không khát

Mà vẫn uống, không biết chán là gì.

³⁴ Một người nhìn tôi nhiều hơn người ta

Có vẻ muốn gặp tôi hơn người khác

Thế là tôi chọn anh ở Lúcca.

³⁷ Và tôi nghe thấy anh ta thì thầm

Cái gì như “Gentúcca”, tôi cảm thấy

Vết thương công lý đang gặm nhấm anh.

⁴⁰ “Hỡi linh hồn muốn trò chuyện với tôi –

Tôi nói – anh hãy làm sao đó

Để câu chuyện thỏa mãn cả hai người”.

⁴³ “Có một phụ nữ còn chưa che mặt

Sẽ làm vui cho thành phố của tôi

Dù người chê nó cũng không hề ít.

⁴⁶ Anh nhớ mang theo điều tiên đoán này

Nếu tiếng thì thầm làm anh nhầm lẫn

Thì sự việc sẽ làm sáng tỏ ngay.

⁴⁹ Nhưng hãy nói, có phải tôi gặp người

Đưa ra phong cách mới, bắt đầu với:

“Hỡi các phu nhân hiểu biết tình yêu”.

⁵² Tôi trả lời: “Chính tôi người đã viết

Khi tình yêu gợi cảm hứng cho tôi

Tình nhắc lời và tôi chỉ diễn đạt”.

⁵⁵ “Cái trở ngại khiến cho Guitônê

Cùng Ngài công chứng và tôi xa lạ

Là phong cách mới ngọt ngào tôi nghe.

⁵⁸ Tôi thấy ngòi bút của anh theo sát

Cái mà tình yêu chỉ dẫn cho anh

Điều chúng tôi không bao giờ có được.

⁶¹ Và người sẽ còn muốn đi xa hơn

Nhìn ra khác biệt của hai phong cách”

Dường như đã đủ, anh ta lặng im.

⁶⁴ Giống như chim trú đông về sông Nin

Chúng bay chậm, cả bầy trong không khí

Sau đó tăng tốc bay thành từng hàng.

⁶⁷ Đám linh hồn đang tụ tập nơi kia

Cũng quay đi, rồi vội vàng rảo bước

Nhẹ nhàng trong sự mong muốn gầy gò.

⁷⁰ Giống như người vì đi nhanh đã mệt

Sẵn sàng để cho bè bạn vượt lên

Để lồng ngực đang phập phồng dịu bớt.

⁷³ Khi đoàn con chiên thần thánh đi qua

Phôrôsê đến sau tôi và hỏi:

“Anh và tôi sẽ gặp lại bao giờ?”

⁷⁶ “Tôi không biết còn sống được bao ngày

Dù bờ bến đã gần, nhưng ước muốn

Đã vượt lên phía trước – tôi trả lời –

⁷⁹ Vì cái nơi tôi sinh ra để sống

Ngày càng trút bỏ mọi điều tốt lành

Và có vẻ đi tới điều kinh khủng”.

⁸² “Thôi anh đi đi, tôi đã thấy kẻ

Có tội nhất bị con thú kéo về

Phía thung lũng không bao giờ tha thứ.

⁸⁵ Con thú di chuyển mỗi lúc một nhanh

Đập cái xác tan từng phần tơi tả

Rồi bỏ lại trên mặt đất kinh hoàng.

⁸⁸ Những thiên cầu này không quay lâu nữa

(Anh nhìn lên trời), để anh rõ hơn

Những gì lời tôi chưa làm sáng tỏ.

⁹¹ Anh ở lại, vì thời gian rất quí

Ở nơi này, tôi đã mất quá nhiều

Để đi sát cánh cùng anh như vậy”.

⁹⁴ Giống như kỵ sĩ đang phóng thật nhanh

Tách ngựa ra, rồi vượt lên phía trước

Để giành vinh dự người đánh đầu tiên.

⁹⁷ Cũng vậy, Phôrêsê sải bước dài

Tôi tiếp tục với hai linh hồn ấy

Từng là những đại nguyên soái trên đời.

¹⁰⁰ Khi anh đã xa phía trước chúng tôi

Tôi căng mắt để nhìn theo anh ấy

Tâm trí tôi còn vương vấn những lời.

¹⁰³ Một cây thứ hai có cành màu xanh

Đột ngột hiện ra ở trong tầm mắt

Chúng tôi nhìn chăm chú, khi đến gần.

¹⁰⁶ Dưới gốc cây nhiều cánh tay giơ lên

Hướng vòm lá, kêu điều gì không rõ

Vẻ hấp tấp, dại dột như trẻ con.

¹⁰⁹ Họ cầu xin mà không được trả lời

Nhưng để kích thích khát khao của họ

Cây giữ vật họ thèm khát trên cao.

¹¹² Họ bỏ đi, như người vừa tỉnh giấc

Lập tức chúng tôi đến gần cái cây

Đã từ chối bao khẩn cầu, nước mắt.

¹¹⁵ “Hãy đi qua, đừng đến gần hơn nữa

Đây là nhánh của cây ở trên cao

Mà Eva đã hái và ăn quả”.

¹¹⁸ Tôi không biết ai nói trong vòm lá

Cả ba chúng tôi vội nép vào nhau

Sau đó tiến lên men theo tảng đá.

¹²¹ Cái tiếng kia lại nói: “Hãy nhớ đến

Những đứa con nguyền rủa của đám mây

Chống lại Têxêô trong cơn say gây chuyện.

¹²⁴ Và những người Do Thái quá yếu mềm

Bên dòng nước bị Gêđêông từ chối

Khi từ núi tiến về Mađian”.

¹²⁷ Cứ thế, chúng tôi theo mé con đường

Vừa nghe kể tội lỗi của cái miệng

Trả giá bằng hình phạt những đau thương.

¹³⁰ Rồi trên chỗ rộng của con đường vắng

Chúng tôi tiến hơn một nghìn bước chân

Chẳng ai nói gì mà chỉ suy ngẫm.

¹³³ Bất chợt nghe tiếng: “Ba người trầm ngâm

Đi đâu đấy?” – tôi giật mình run rẩy

Như con vật vốn sợ bóng, giật mình.

¹³⁶ Tôi ngẩng đầu lên để xem ai nói

Nhưng có bao giờ thấy được trong lò

Đang rực cháy: thủy tinh hay kim loại.

¹³⁹ Lại tiếng đó: “Nếu muốn lên cao hơn

Thì lối vào ở đây, cho những kẻ

Muốn ra đi để tìm sự yên bình.

¹⁴² Không thấy gì hình dáng của thiên thần

Tôi quay lại với hai nhà thông thái

Như người theo hướng dẫn của tai mình.

¹⁴⁵ Và giống như trước tia nắng rạng đông

Một làn gió nhẹ tháng năm thoang thoảng

Mùi có hoa trong không khí ngát hương.

¹⁴⁸ Tôi cảm thấy làn gió lướt qua trán

Trong không khí mùi thức ăn thiên thần

Và cảm thấy làn gió nhẹ của cánh.

¹⁵¹ Và nghe: “Phúc cho người mà ân sủng

Của Chúa soi sáng nên không bị mê

Bởi mùi thơm gợi quá nhiều thèm muốn

¹⁵⁴ Không tham lam quá mức độ bao giờ”.

KHÚC XXIV

10. Piccarda - chị của Forese (X, TT., XXXIII, 48).

15. Vương miện Ôlimpíc - tức lên Thiên đường (X, TĐ., III, 34-108).

20. Bônagiunta ở Lucca - tức Bonagiunta, nhà thơ theo trường phái thơ Sicilia.

24. Món lươn Bônêxa và rượu Vécnác - lươn ở hồ Bolsena tẩm rượu vang Vernaccia là món ngon nổi tiếng.

28. Cả Ubanđin đa Pila và Bonifaxiô - Ubandin da la Pila và Bonifazio đều là những người nổi tiếng về tật tham ăn.

31. Máckêđê ở Forli - Messer Marchese, tức Marchesino dehli Argugliosi ở Forli.

37. Gentúcca - được coi là Gentucca Morla vợ của Bonnacorso Fondora.

43. Một phụ nữ còn chưa che mặt - tức chưa lấy chồng.

55-56. Guittônê cùng Ngài công chứng - tức Guittone del Viva di Arezzo, nhà thơ chủ soái trường phái thơ bác học (provencal) ở Toscana. Ngài công chứng Jacopo da Lentini cũng là nhà thơ lớn của trường phái Sicilia.

57. Phong cách mới ngọt ngào – “doice stil nuovo” là thi phái của Dante.

79. Cái nơi tôi sinh ra để sống - tức Firenze (Florence).

83-84. Kẻ có tội nhất - chỉ Corso Donati, em của Forese và Piccarda, thủ lĩnh phái Guelfi Đen, theo Dante là kẻ có tội nhất trong việc suy sụp của thành Firenze. Năm 1308 bị buộc tội phản bội, Donati bỏ trốn nhưng trên đường về Firenze bị ngã ngựa và bị giết chết. Dante mô tả cảnh Donati bị con thú kéo về phía Địa ngục.

122-123. Những đứa con nguyền rủa của đám mây - những quái vật nửa người nửa ngựa, con của Ixion và đám mây, say rượu trong tiệc cưới của Piritoo đòi bắt cóc phụ nữ, bị Teseo giết chết (M., XII, 210-535).

124. Những người Do Thái quá yếu mềm - đây là một tích trong Kinh Thánh kể về chuyện Gedeon (trong Kinh Thánh bản tiếng Việt gọi là Ghít-ôn) theo lời khuyên của Đức Chúa Trời chọn lựa những người lính để đem đi đánh người Madian (vì họ quá đông) bằng cách cho họ đến bên dòng nước để uống. Kết quả là chỉ có ba trăm người lấy tay vốc nước đưa lên miệng uống, còn hàng nghìn người khác đều quì gối uống nước hoặc lè lưỡi tớp nước như chó nên Đức Chúa Trời bảo Gedeon cho họ về nhà (Thủ lãnh, VII, 4-8).