Dante - TĨNH THỔ - Khúc 19

KHÚC XIX

Tầng thứ tư (kết thúc) – Tầng thứ năm – Những kẻ keo kiệt và hoang phí.

Khi khí nóng ban ngày giữa trời đêm

Bị quả đất hút hết, và sao Hỏa

Không làm ấm khí lạnh của mặt trăng.

⁴ Còn các nhà địa lý, trước rạng đông

Nhìn về phía đông thấy vận may lớn

Theo con đường đi lên rất vội vàng.

⁷ Tôi thấy trong mơ một cô mắt lác

Miệng nói lắp bắp và hai chân khoèo

Mặt tái xanh và hai tay bị đứt.

¹⁰ Tôi nhìn cô ta, dường như hơi ấm

Làm cử động tay chân lạnh trong đêm

Ánh nhìn tôi khiến cô ta lẩm bẩm.

¹³ Điều này giúp cho cô ta đứng thẳng

Khuôn mặt uyển chuyển và không lâu sau

Mặt cô hồng, như tình yêu sai khiến.

¹⁶ Ngay sau khi hồi phục được ngôn từ

Cô liền hát, và hát hay đến nỗi

Tôi nhọc nhằn mới rời được cô ta.

¹⁹ Cô hát: “Ta là tiên cá dịu dàng

Đã từng quyến rũ biết bao thủy thủ

Nghe tiếng hát ta mà họ lạc đường.

²² Ta làm cho Uylítxê lạc đường

Ai đã đến gần hiếm người bỏ được

Bởi vì ta làm cho họ hân hoan”.

²⁵ Miệng cô vừa khép thì một phu nhân

Đã hiện ra, thánh thiện và linh hoạt

Lại gần tôi, làm cô kia ngượng ngùng.

²⁸ “Ô, Viếcghiliô, đây là ai vậy?”

Lời vừa cất lên, Thầy đã tới gần

Đôi mắt nhìn vào phu nhân thánh thiện.

³¹ Bà túm cô kia, nét mặt gay gắt

Xé tấm vải, chỉ cái bụng cô ta

Mùi hôi thối làm cho tôi tỉnh giấc.

³⁴ Tôi liền mở mắt và nghe Thầy nói:

“Ít nhất, ba lần ta đã gọi con

Hãy dậy đi, chúng ta đi tìm lối”.

³⁷ Tôi đứng dậy, những tia nắng sáng ngời

Đã chan hòa khắp ngọn đồi thần thánh

Chúng tôi đi, quay lưng phía mặt trời.

⁴⁰ Tôi đi theo mà nặng trĩu lo âu

Mang bộ mặt với bao điều suy nghĩ

Thân cúi khom như một nửa vòm cầu.

⁴³ Bỗng tôi nghe: “Lại đây, bậc ở đây”

Giọng nói dịu dàng dường như không thể

Nghe được ở nơi chết chóc như vầy.

⁴⁶ Như đôi cánh của thiên nga rộng mở

Là thiên thần vừa nói với chúng tôi

Đưa chúng tôi lên giữa hai vách đá.

⁴⁹ Rồi vỗ cánh và quạt vào chúng tôi

“Thật có phước cho những kẻ đang khóc

Linh hồn họ sẽ được an ủi thôi”.

⁵² “Tại vì sao con cứ nhìn xuống đất?”

Người hướng dẫn bỗng hỏi tôi điều này

Khi chúng tôi vượt thiên thần một chút.

⁵⁵ Tôi đáp: “Con đi mà vẫn băn khoăn

Về giấc mơ mà con đã nhìn thấy

Nên muốn hiểu về nó rõ ràng hơn”.

⁵⁸ Thầy nói: “Nhiều người đang khóc trên cao

Vì cái con mụ phù thủy ấy đấy

Con đã thấy họ giải thoát thế nào.

⁶¹ Thế là đủ! Giờ hãy nện bước chân

Lên đất, và mắt nhìn lên hình ảnh

Những bánh xe quay bởi Đấng vĩnh hằng”.

⁶⁴ Như con chim cắt nhìn xuống chân mình

Nghe tiếng kêu, nó vội vàng vỗ cánh

Bay về nơi đang có một mồi ngon.

⁶⁷ Tôi cũng vậy, vội vàng theo một lối

Mở ra trong núi đá, hướng đi lên

Tới điểm bắt vào đường vòng quanh núi.

⁷⁰ Khi bắt đầu bước vào tầng thứ năm

Tôi thấy nhiều người đang khóc ở đấy

Nằm úp mặt xuống đất, họ thở than.

⁷³ “Linh hồn của tôi gắn bó với đất”

Nghe thấy khắp nơi âm thanh đau buồn

Dường như lời không xuyên qua tiếng khóc.

⁷⁶ “Hỡi các linh hồn được chọn của Chúa

Mà nỗi đau nhẹ bớt nhờ công bằng

Xin chỉ chúng tôi những tầng sắp tới”.

⁷⁹ “Nếu các người không phải nằm ở đây

Mà chỉ việc tìm đường lên nhanh nhất

Thì hãy theo tay phải, ở mé ngoài”.

⁸² Thầy tôi hỏi thế, và câu trả lời

Của linh hồn trước chúng tôi một chút

Tôi nhìn chính xác hồn ẩn sau lời.

⁸⁵ Tôi quay mắt nhìn về phía Thầy tôi

Thầy chấp thuận bằng dấu hiệu vui vẻ

Điều mong muốn mà tôi cầu xin Thầy.

⁸⁸ Khi đã có thể hành động theo ý

Tôi bèn tiến đến gần một âm hồn

Mà những lời nói làm tôi chú ý.

⁹¹ “Hỡi linh hồn nước mắt làm chín muồi

Những gì còn thiếu để về với Chúa

Xin hãy tạm gác phiền muộn của người.

⁹⁴ Người là ai, sao quay lưng lại trời

Và liệu có điều chi giúp người được

Tôi là người còn sống đi lên đây”.

⁹⁷ “Vì sao trời bắt ta nằm sấp ư

Rồi ngươi sẽ biết, nhưng mà trước hết

Nên biết rằng ta – kế vị Thánh Pie.

¹⁰⁰ Giữa Xiéttơri và Kiavêri chảy ra

Một dòng sông đẹp mà từ tên nó

Nảy ra tước hiệu của dòng họ ta.

¹⁰³ Hơn một tháng ta giữ chiếc áo choàng

Đã còng lưng để bùn không vấy bẩn

Trước áo ấy – mọi việc tựa lông hồng.

¹⁰⁶ Than ôi, đã muộn trên đường trở về

Từ khi làm người chăn chiên La Mã

Ta nhận ra trần thế chỉ dối lừa.

¹⁰⁹ Ta hiểu chốn ấy mệt mỏi muôn năm

Và ta không thể lên cao hơn nữa

Nên ta khát khao đời sống vĩnh hằng.

¹¹² Ngày ở đó, ta đã rất xa xôi

Với Chúa trời và tham lam mọi thứ

Nên bây giờ chịu hình phạt ở đây.

¹¹⁵ Sự tham lam, ở đây thấy rõ ràng

Trong những linh hồn giờ đang gột rửa

Không có hình phạt nào cay đắng hơn.

¹¹⁸ Vì mắt chỉ nhìn của cải trên đất

Mà chẳng bao giờ chịu hướng lên cao

Nên ở đây bắt cúi gằm xuống đất.

¹²¹ Lòng tham lam đem dập tắt tình yêu

Với việc thiện, không gợi ra hành động

Càng tham lam, ở đây phạt càng nhiều.

¹²⁴ Cả tay và chân chúng tôi bị trói

Không chuyển động được, đành phải nằm yên

Tới chừng nào Công lý còn muốn vậy”.

¹²⁷ Tôi đã quì gối xuống mà nói chuyện

Tôi bắt đầu nói, và hồn nhận ra

Đối với ông, tôi tỏ lòng tôn kính.

¹³⁰ “Vì lý do gì mà ngươi cúi xuống?”

Tôi đáp: “Chính vì phẩm giá của người

Lương tâm tôi không cho phép tôi đứng”.

¹³³ “Hãy đứng dậy đi, hỡi người anh em

Ngươi lầm lẫn với mình và tất cả

Ta là nô lệ của một quyền hành.

¹³⁶ Nếu khi nào, nghe trong Kinh Phúc Âm:

“Không vợ chồng gì trong ngày sống lại”

Thì hiểu vì sao ta nói như trên.

¹³⁹ Giờ đi đi, không muốn ngươi ở lại

Cản trở ta để giọt nước mắt rơi

Và suy ngẫm về những điều ngươi nói.

¹⁴² Ta còn cô cháu gái Alagia

Bản chất tốt nhưng tấm gương dòng họ

Đã làm cho nó có phần xấu đi

¹⁴⁵ Ta không còn một ai khác dưới đó”.

KHÚC XIX

5. Vận may lớn - Fortuna major, Dante muốn nói rằng ở phía đông chòm Bảo bình đã hiện ra, nghĩa là đến bình minh còn ba giờ nữa.

7. Tôi thấy trong mơ một cô mắt lác - cô này là hiện thân của ba tội: bủn xỉn, tham lam, dâm đãng mà các hồn đang chuộc ở ba tầng trên.

22. Ta làm cho Uylítxê lạc đường - làm cho Ulisse (Odyssey) lạc đường là tiên nữ Circe

chứ không phải các nàng tiên cá.

25-26. Phu nhân thánh thiện - các nhà chú thích cổ coi đây là biểu tượng của lý trí, vạch trần sự lừa dối của những dục vọng thấp hèn.

50. Thật sung sướng cho những kẻ đang khóc - trong nguyên bản: “Qui lugent” bằng tiếng Latinh. Đây là lời bài giảng trên núi của Chúa Giêsu (Mathiơ, V, 5).

73. Linh hồn của tôi gắn bó với đất - trong nguyên bản: “Adhaesit pavimento anima mea” bằng tiếng Latinh.

99. Nên biết rằng ta – kế vị Thánh Pie - trong nguyên bản: “Scias guod fui successor Petri” bằng tiếng Latinh. Đây là Giáo hoàng Adriano V, chết sau khi được bầu làm Giáo hoàng 38 ngày.

100-102. Giữa Xiéttơri và Kiavêri - dòng sông Lavagna chảy giữa hai thị trấn Siestri và Chiaveri. Từ đây mà có tước hiệu của người nói.

137. Không vợ chồng gì trong ngày sống lại - đây là câu từ Phúc Âm Mathiơ: “trong ngày sống lại, người ta chẳng lấy vợ lấy chồng, nhưng sẽ giống như các thiên thần trên trời” (Mathiơ, XXII, 30). Adriano nói câu này với ý rằng ông không còn là chồng của nhà thờ nữa, nghĩa là không phải Giáo hoàng nữa.

142. Ta còn cô cháu gái Alagia - đây là Alagia Fieschi, con gái của Niccolò, anh của Adriano.