Dante - TĨNH THỔ - Khúc 23

KHÚC XXIII

Tầng thứ sáu (tiếp theo).

Trong lúc tôi hướng đôi mắt của mình

Nhìn vào vòm lá xanh, vẻ chăm chú

Như một kẻ cả đời đi săn chim

⁴ Thì người còn hơn cả cha tôi, nói:

“Ta đi thôi, vì thời gian của ta

Cần sử dụng thế nào cho có lợi”.

⁷ Tôi quay mặt, chân cũng nhanh như vậy

Về hai người, họ nói chuyện rất vui

Khiến tôi bước đi không hề mệt mỏi.

¹⁰ Một tiếng khóc và hát, nghe thấy rõ

“Con lạy Chúa Trời, xin mở miệng con”

Bằng một giọng vừa thích vừa buồn bã.

¹³ “Con nghe gì vậy Thầy?” – tôi hỏi thế

Thầy tôi đáp: “Chắc là những linh hồn

Đang cởi dây buộc những gì họ nợ”.

¹⁶ Giống như những kẻ hành hương tư lự

Đi trên đường gặp những kẻ không quen

Ngoái cổ nhìn nhau nhưng không dừng lại.

¹⁹ Từ phía sau chúng tôi, bước vội vàng

Một toán âm hồn lặng lẽ, thành kính

Nhìn chúng tôi chằm chằm, rồi vượt lên.

²² Những đôi mắt họ trũng sâu và tối

Mặt xanh xao và thân thể gầy gò

Da hằn rõ hình thể họ xương xẩu.

²⁵ Tôi không nghĩ là Erixíttôrê

Ngay cả lúc mà anh ta đói nhất

Lại bị gầy đét đến tận ngoài da.

²⁸ Tôi tự nhủ: “Họ giống như những người

Khi thành Giêruxalem thất thủ

Nàng Maria phải ăn thịt con trai”.

³¹ Mắt họ như chiếc nhẫn không mặt đá

Ai thấy chữ “OMO” trên mặt người

Sẽ nhận ra chữ M trên mặt họ.

³⁴ Ai tin rằng mùi của một trái cây

Hay của nước gây hậu quả như vậy

Hiểu họ thèm mà không hiểu tại sao.

³⁷ Tôi tự hỏi: cái gì làm họ đói

Vì tôi vẫn chưa hiểu được nguyên nhân

Của vẻ hốc hác, làn da kết vảy.

⁴⁰ Bỗng nhiên, một linh hồn từ phía sau

Hướng mắt về tôi nhìn rất chăm chú

Rồi kêu to: “Tôi may mắn biết bao!”

⁴³ Tôi chưa bao giờ quen bộ mặt này

Nhưng qua giọng nói thì tôi hiểu được

Cái hình dáng đã bị biến dạng rồi.

⁴⁶ Một tia sáng đã nhen nhóm trong tôi

Sự hiểu biết về khuôn mặt đã khác

Và tôi nhận ra: đó là Phôrêxê.

⁴⁹ “A, đừng chú ý đến bệnh hủi này

Nó làm đổi màu da – anh khẩn khoản –

Đừng để ý sao ít thịt trên người.

⁵² Hãy cho tôi biết sự thật về anh

Cho biết cả hai linh hồn hộ tống

Họ là ai thế, đừng đứng lặng im.”

⁵⁵ “Bộ mặt anh khi chết, tôi đã khóc

Và bây giờ càng làm tôi buồn hơn

Vì nó biến dạng thế này – tôi đáp –

⁵⁸ Vì Chúa, hãy nói cái gì đã vặt

Trụi người anh, đừng nói tôi ngạc nhiên

Thật khó nói khi đầy băn khoăn khác”.

⁶¹ Anh trả lời: “Từ hội đồng vĩnh cửu

Một sức mạnh truyền vào nước và cây

Phía sau ta, gặm nhấm tôi như vậy.

⁶⁴ Từng chiều cái bụng của mình vô độ

Đám đông vừa hát vừa khóc ở đây

Dùng đói khát để mong được Thánh hóa.

⁶⁷ Mong muốn ăn và uống ở chúng tôi

Xuất phát từ những giọt sương trên lá

Và mùi thơm toát ra từ trái cây.

⁷⁰ Hơn một lần vòng quanh tầng núi này

Nỗi đau đớn của chúng tôi lại mới

Tôi nói “đau”, đáng ra phải nói “vui”.

⁷³ Ham muốn đó dẫn chúng tôi đến cây

Lời “Ili” với Giêsu muốn nói

Người cứu chúng ta bằng máu của Người”.

⁷⁶ Tôi nói: “Phôrêxơ ơi, từ ngày anh

Rời trần gian để đến cuộc sống mới

Tốt đẹp hơn, vẫn chưa đến năm năm.

⁷⁹ Nếu ý muốn phạm tội không còn nữa

Trước khi nỗi đau tốt lành đến đây

Để tái hòa hợp chúng ta với Chúa.

⁸² Làm thế nào anh đến đây quá nhanh?

Tôi cứ tưởng gặp anh ở dưới đấy

Nơi thời gian được đền bằng thời gian”.

⁸⁵ Anh đáp: “Người phụ nữ đã dẫn tôi

Đến uống ngải tây ngọt trong đau khổ

Đó chính là nàng Nenla của tôi.

⁸⁸ Bằng lời cầu nguyện và tiếng thở dài

Nàng đã kéo được tôi ra trước hạn

Bỏ các tầng khác đến ngay tầng này.

⁹¹ Nàng kính Chúa và nàng rất dịu dàng

Góa phụ dịu hiền mà tôi yêu quí

Giờ cô đơn trong tác phẩm của mình.

⁹⁴ Chính vùng Bácbagia của Xácđênha

Còn có nhiều những phụ nữ phẩm hạnh

Hơn Bácbagia, nơi nàng ở bây giờ.

⁹⁷ Người anh em, anh có muốn tôi nói

Rằng tôi thấy cái thời buổi tương lai

Chúng ta phải đợi không còn lâu nữa.

¹⁰⁰ Khi bằng chỉ dụ, người ta cấm tiệt

Những quí bà trâng tráo ở Phiôrentin

Không được phép để hở vú và ngực.

¹⁰³ Có phụ nữ Xaraxinê nào hoang dã

Cần trừng phạt của luật đạo hay đời

Mới buộc được họ ăn mặc kín đáo?

¹⁰⁶ Nếu các bà phóng đãng ấy biết được

Điều trời chuẩn bị, chỉ ít nữa thôi

Họ sẽ mở mồm to để gào thét.

¹⁰⁹ Nếu sự tiên đoán không làm tôi nhầm

Thì các bà thấy lông mọc trên má

Khi mơ màng trong bài hát ru con.

¹¹² Hỡi người anh em, xin đừng giấu tôi

Không chỉ mình tôi mà là tất cả

Đều nhìn chỗ anh ngăn ánh mặt trời”.

¹¹⁵ Và tôi đáp: “Nếu anh còn nhớ chuyện

Anh đối với tôi, tôi đối với anh

Kỷ niệm đó đến giờ còn đè nặng.

¹¹⁸ Thầy tôi kéo tôi ra khỏi cuộc đời

Mấy ngày gần đây có người em gái

Đã đến đây (và tôi chỉ mặt trời).

¹²¹ Đi qua đêm đen, người đã dẫn tôi

Thăm những chốn lưu đày và chết chóc

Còn tôi, bằng xương thịt, đi theo người.

¹²⁴ Người khuyên bảo, hướng dẫn tôi đi lên

Vòng quanh ngọn núi đã giúp những kẻ

Đứng thẳng sau khi bị đời uốn cong.

¹²⁷ Người nói rằng người sẽ đi cùng tôi

Tới nơi mà Bêatờrítsê đang đợi

Và ở đấy, tôi chia tay với người.

¹³⁰ Viếcghiliô đã nói như vậy

(Tôi lấy tay chỉ); còn kia là hồn

Mà mới đây giải thoát linh hồn ấy

¹³³ Vương quốc của các anh đã rung lên”.

KHÚC XXIIII

11. Con lạy Chúa Trời, xin mở miệng con - câu này trong nguyên bản: “Labia mea, Domine” bằng tiếng Latinh. Đây là một câu Thánh vịnh của vua David (Thánh vịnh, LI, 17).

25-27. Erisittone chặt cây sồi thiêng của nữ thần Ceres nên bị Ceres làm cho đói đến mức phải bán hết tất cả tài sản, kể cả cô con gái của mình, để mua thức ăn mà cũng không hết đói. Cuối cùng phải ăn thịt mình rồi chết trong đau đớn (M., VIII, 739-837).

28-30. Họ giống như những người - Dante so sánh những kẻ lầm lỗi ở Tĩnh thổ với những người Do Thái chịu đói trong những ngày người La Mã bao vây thành Jerusalem năm 70, khi đó một phụ nữ tên là Maria đã ăn thịt đứa con trai đang bú sữa của mình. (Flavio Giuseppe, “The Jewish War”, VI, 3).

32-33. Chữ “OMO” trên mặt người - các nhà thần học cho rằng trên gương mặt người có thể đọc được chữ OMO, theo đó, hai con mắt là hai chữ O còn hai bên lông mày và mũi tạo thành chữ M.

48. Đó là Phôrêxê - Forese Dona, bạn của Dante nhưng Dante chỉ trích tội tham ăn của Forese.

74. Ili - tiếng Do Thái: “Chúa tôi”.

87. Nàng Nenla của tôi - Nella, vợ của Forese.

94. Vùng Bácbagia của Xácđênha - vùng Barbagia đồi núi ở đảo Sardegna mà cư dân chủ yếu là người từ Châu Phi. Những phụ nữ ở đây thường để ngực trần, thậm chí không hề mặc quần áo vì thời tiết nóng và do tập tục.

96. Hơn Bácbagia, nơi nàng ở bây giờ - Barbagia này là Firenze.

101. Phiôrentin - tức Firenze (Florence).

119. Người em gái - em gái của Mặt trời, tức mặt trăng (X, ĐN., XX, 127).