Dante - TĨNH THỔ - Khúc 31

KHÚC XXXI

Thiên đường mặt đất – sông Lêtê.

“Hỡi người đang ở bên kia sông thiêng”

Lời mà nàng hướng về tôi sắc nhọn

Mặc dù trước cũng đã sắc như gươm.

⁴ Nàng hướng về phía tôi, tiếp tục nói:

“Hãy nói cho em biết, có đúng không

Lời tố cáo cần tiếp lời thú tội”.

⁷ Tôi khổ vì hành hạ từ bên trong

Khiến giọng tôi tắc ngay từ cổ họng

Lời vừa định cất lên, đã vội ngừng.

¹⁰ Một chút ngừng, và nàng lại nói tiếp:

“Chàng hãy nói về những ký ức buồn

Mà nước sông hãy còn chưa xóa hết”.

¹³ Ngượng ngùng và e ngại hơn lúc trước

Tôi buột miệng nói ra một tiếng “vâng”

Nhưng chỉ có thể nghe ra bằng mắt.

¹⁶ Như cánh cung khi bị căng quá mức

Thì cánh cung bị nứt, còn mũi tên

Chỉ chạm đích một cách rất yếu ớt.

¹⁹ Tôi không chịu nổi gánh nặng đau buồn

Còn giọng nói yếu ớt thì im bặt

Chỉ còn nước mắt và tiếng thở than.

²² Nàng nói tiếp: “Trong ham muốn của mình

Em hướng chàng đến yêu thương điều thiện

Ngoài ra không còn gì nữa mà mong.

²⁵ Những hầm hố nào, những xiềng xích nào

Chàng đã gặp, để mất lòng dũng cảm

Khiến chàng từ bỏ hy vọng lên cao?

²⁸ Những quyến rũ nào còn in trên trán

Và những lời hứa hẹn, thú vui nào

Đã khiến chàng phải chạy theo săn đón?”

³¹ Tôi nghe với tiếng thở dài cay đắng

Giọng của tôi đang tìm lại dần dần

Và đôi môi của tôi rất cố gắng.

³⁴ Tôi nói trong tiếng khóc: “Việc bày ra

Với thú vui giả tạo đã lôi kéo

Kể từ ngày nàng vội bước đi xa”.

³⁷ Nàng đáp: “Nếu từ chối hoặc giấu đi

Thì chàng cũng không thể nào lừa dối

Vị phán quan tối thượng vẫn trị vì.

⁴⁰ Nhưng ai thừa nhận tội lỗi của mình

Bằng chính miệng mình thì trước tòa án

Lưỡi gươm trừng phạt sẽ bị mòn hơn.

⁴³ Và để chàng thấy xấu hổ nhiều hơn

Về những lầm lỡ của mình, và để

Những nữ quái không quyến rũ được chàng.

⁴⁶ Chàng hãy lắng nghe lời em để biết

Hình bóng của em đã trở thành tro

Hướng về đâu, hãy theo bàn chân bước.

⁴⁹ Thiên nhiên hay nghệ thuật chẳng mang cho

Chàng niềm vui nào tuyệt vời hơn thế

Như hình bóng em đang ở trong mồ.

⁵² Nếu chàng mất niềm hân hoan lớn nhất

Vì cái chết của em, thì điều gì

Có khả năng hấp dẫn từ cái chết?

⁵⁵ Chàng cần từ những mũi tên đầu tiên

Của cát bụi với một lòng khao khát

Bay theo em, không như cát bụi trần.

⁵⁸ Đừng đặt lên đôi cánh sự áp bức

Bỏ hết đau khổ – như cậu bé con

Hay cô bé – chỉ sống bằng chốc lát.

⁶¹ Con chim non đau khổ một hai lần

Nhưng với con chim đủ lông đủ cánh

Thì sợ gì vằng lưới hoặc cung tên”.

⁶⁴ Như đứa trẻ xấu hổ đứng lặng im

Tôi lắng nghe, đôi mắt nhìn xuống đất

Thấy lỗi lầm, không dám ngẩng mặt lên.

⁶⁷ Tôi vẫn đứng im. “Nếu chàng đau khổ

Khi nghe em nói thì vuốt râu lên

Để khi nhìn em, nỗi buồn sẽ đỡ”.

⁷⁰ Người ta sẽ cần ít nỗ lực hơn

Để đào gốc cây sồi to bị gió

Từ Iácba hay gió bắc làm rung.

⁷³ Hơn là tôi, khi phải ngước cằm lên

Để vuốt râu lên thay vì ngước mắt

Như có nọc độc trong những lời trên.

⁷⁶ Và khi đã ngẩng mặt lên, tôi thấy

Những người mà Chúa tạo ra đầu tiên

Đã không còn tung hoa như mưa nữa.

⁷⁹ Dù bối rối, tôi vẫn nhìn thấy được

Bêatờrítsê đang đưa mắt nhìn

Sang con vật bao gồm hai trong một.

⁸² Dù vấn khăn và từ bên kia sông

Nàng đã vượt lên chính mình thuở trước

Và hơn tất cả những ai cùng nàng.

⁸⁵ Cái gai của sự hối hận châm chích

Đang biến tất cả những gì tôi yêu

Trở thành những gì mà tôi thấy ghét.

⁸⁸ Nỗi ân hận đã vò xé cõi lòng

Tôi ngã xuống, và điều gì đã xảy

Nàng biết rõ, vì nàng là nguyên nhân.

⁹¹ Khi sức lực đang trở lại dần dà

Tôi nhìn thấy người vòng hoa đã kết

Nói với tôi: “Chàng hãy bám vào ta!”

⁹⁴ Nàng thả tôi xuống sông, nước tận cổ

Nàng lướt đi, kéo theo tôi đằng sau

Rất lẹ làng, như một con thuyền nhỏ.

⁹⁷ Khi đã đến gần bến bờ hạnh phúc

Có tiếng nói: “Hãy vẩy nước cho con”

Chỉ nhớ thế mà không ghi lại được.

¹⁰⁰ Hai bàn tay của cô nương xinh đẹp

Nhúng tôi xuống nước cho ngập cả đầu

Khiến tôi phải uống vài ba ngụm nước.

¹⁰³ Sau đó kéo ra, cô nương đặt tôi

Vào màn múa của bốn cô gái đẹp

Mỗi người đều lấy tay che cho tôi.

¹⁰⁶ “Đây, chúng tôi là sao, là tiên nữ

Trước khi Bêatờrítsê giáng trần

Chúng tôi được lệnh đến đây hầu hạ.

¹⁰⁹ Chúng tôi sẽ dẫn chàng đến trước nàng

Hãy nhìn đôi mắt giữa ba người ấy

Hướng đến chàng một ánh nhìn sắc hơn”.

¹¹² Các tiên nữ nói như vậy và hát

Rồi dẫn tôi đến Sư tử - chim ưng

Nơi Bêatờrítsê và chúng tôi đối mặt.

¹¹⁵ Họ bảo tôi: “Đừng dè xẻn mắt nhìn

Chúng tôi để chàng trước đôi mắt ngọc

Xưa tình đã bắn mũi tên vào chàng”.

¹¹⁸ Cả ngàn ham muốn như lửa nóng bừng

Dán mắt tôi vào mắt ai rực sáng

Đang chăm chú nhìn Sư tử - chim ưng.

¹²¹ Như mặt trời chiếu trong chiếc gương soi

Trong mắt kia con vật hai trong một

Khi có hình này, khi có dạng kia.

¹²⁴ Hỡi độc giả, tôi kinh ngạc vô cùng

Khi thấy một vật không hề thay đổi

Trong mắt kia lại biến hóa không ngừng.

¹²⁷ Trong khi hồn tôi sung sướng, ngạc nhiên

Không thể nào no bởi món ăn đó

Ngược lại, càng ăn càng thấy đói hơn.

¹³⁰ Thì có ba tiên nữ khác tới gần

Sắc đẹp họ ở bậc cao cấp nhất

Họ múa theo bài hát của thiên thần.

¹³³ “Hỡi Bêatờrítsê, đôi mắt thánh thần

Hãy quay lại nhìn bạn tình chung thủy

Để đến đây, vượt bao núi bao sông.

¹³⁶ Chúng tôi xin nàng làm ơn mở miệng

Để chàng thấy được sắc đẹp thứ hai

Mà lúc này nàng vẫn còn giấu giếm”.

¹³⁹ Ôi ánh sáng của vĩnh hằng sống động

Khiến ai tái nhợt bên mạch nước nguồn

Trong bóng tối của Thi đàn được nếm.

¹⁴² Xin ý nghĩ và lời được tự do

Để thể hiện vẻ của nàng hiển hiện

Mà trời đã ban cho sự hài hòa

¹⁴⁵ Khi nàng ở giữa không gian ngời sáng.

KHÚC XXXI

11. Những ký ức buồn - những lầm lẫn của Dante.

12. Nước sông hãy còn chưa xóa hết - nước sông Letè.

72. Gió từ Iácba - nghĩa là ở châu Phi, nơi vua Iarba trị vì (E., IV, 196).

77. Những người mà Chúa tạo ra đầu tiên - tức những thiên thần.

81. Con vật bao gồm hai trong một - tức Sư tử-chim ưng.

83. Nàng đã vượt lên chính mình thuở trước - Dante cho rằng Beatrice còn đẹp hơn ngày trước.

93. Người vòng hoa đã kết - đây là Matelda.

98. Hãy vẩy nước cho con - câu này trong nguyên bản: “Asperges me” bằng tiếng Latinh. Đây là phần đầu câu 9 của Thánh Vịnh 51, bản tiếng Việt dịch là: “Xin dùng cành hương thảo rảy nước thánh tẩy con”.

102. Tôi phải uống vài ba ngụm nước - uống nước Letè để cho quên đi những gì lầm lỗi.

104. Vào màn múa của bốn cô gái đẹp - X, TT, XXIX, 130-132.

106. Chúng tôi là sao, là tiên nữ - X, TT., I, 23-27.

123. Khi có hình này, khi có dạng kia - nghĩa là trong mắt của Beatrice con vật hai trong một khi thì như sư tử (con người), khi thì như chim ưng (thánh thần).

137-138. Để chàng thấy được sắc đẹp thứ hai - tức là miệng Beatrice. Sắc đẹp thứ nhất là đôi mắt thì Dante đã thấy (các câu 115-123).