Dante - TĨNH THỔ - Khúc 26

KHÚC XXVI

Tầng thứ bảy (tiếp theo) - Những kẻ dâm đãng và quan hệ tình dục trái với qui luật tự nhiên.

Khi chúng tôi theo mép núi đi lên

Theo sát nhau, thỉnh thoảng thầy lại bảo:

“Hãy nhớ những gì ta lưu ý con”.

⁴ Mặt trời chiếu vào bờ vai phải tôi

Những tia nắng mặt trời làm biến đổi

Bầu trời xanh thành trắng cả phía tây.

⁷ Và tôi đi với cái bóng của mình

Làm cho ngọn lửa hiện nhiều màu đỏ

Nhiều linh hồn đang đi thấy ngạc nhiên.

¹⁰ Những lời họ nói mà tôi nghe được

Khi một hồn nói với những hồn kia:

“Người kia hình như vẫn còn có xác”.

¹³ Rồi một số hồn tiến lại gần tôi

Đến mức có thể được, bằng cách giữ

Không quá xa, để ngọn lửa vẫn thiêu.

¹⁶ “Hỡi cái người không phải vì chậm chạp

Mà vì lễ phép, đi sau hai người

Hãy trả lời cho kẻ nóng và khát.

¹⁹ Câu trả lời không chỉ tôi cần biết

Mà tất cả ở đây đều rất cần

Hơn người Ấn, người Êtiôpi cần nước.

²² Tại vì sao người giống như bức tường

Che mặt trời, như chưa bị mắc lưới

Của Thần chết?” - Lời của một linh hồn

²⁵ Đã hỏi tôi như thế, và có lẽ

Tôi đã trả lời, nhưng ngay lúc này

Có một điều làm tôi phải chú ý.

²⁸ Ở giữa con đường lửa đang cháy đó

Có một toán khác tới trước toán này

Tôi nhìn họ và băn khoăn suy nghĩ.

³¹ Cả hai phía, mọi linh hồn đều vội

Hồn này hồn kia hôn nhau không ngừng

Họ vui nhờ cuộc gặp mặt ngắn ngủi.

³⁴ Giống như những con kiến, khi gặp nhau

Thì con này vào con kia chạm mũi

Để hỏi đường và hỏi việc tìm mồi.

³⁷ Ngay sau khi cuộc gặp kia kết thúc

Bước chân đầu tiên chia rẽ hai đoàn

Thì họ lại phản đối nhau kịch liệt.

⁴⁰ Tốp mới kêu: “Xốtđôma và Gômôra”

Tốp cũ: “Paxiphe chui vào bụng bò cái

Để con bò mộng chạy tới giở trò”.

⁴³ Rồi giống như những con sếu, khi rời

Con về Riphê, con về sa mạc

Con tránh băng giá, con tránh mặt trời.

⁴⁶ Một toán ra đi, toán khác lại đến

Vừa khóc vừa tiếp tục bài tụng ca

Và hét lên những gì họ yêu mến.

⁴⁹ Họ tiến lại gần tôi, giống như trước

Những linh hồn đã từng khẩn nài tôi

Vẻ sẵn sàng nghe hiện trên gương mặt.

⁵² Đã hai lần nhìn thấy họ khát khao

Tôi nói: “Hỡi các linh hồn chắc chắn

Đến chốn bình yên, chẳng trước thì sau.

⁵⁵ Thân xác tôi không bỏ lại dưới ấy

Mà tất cả đều được mang lên đây

Với máu và cả với các khớp nối.

⁵⁸ Tôi đi lên đây để không còn mù

Phu nhân trên đó cho tôi ân huệ

Mang thân xác trần lên thế giới này.

⁶¹ Cầu mong cho các người sớm thỏa mãn

Và cầu Trời sẽ đón tiếp các người

Nơi Tình yêu rộng vòng tay chào đón!

⁶⁴ Hãy nói với tôi các người là ai

Để tôi sẽ ghi vào trong tác phẩm

Cả đám đông vừa đi khỏi các người”.

⁶⁷ Như dân miền núi lần đầu ra tỉnh

Quê mùa và hoang dã, họ nhìn quanh

Hết sức ngạc nhiên và rồi im lặng.

⁷⁰ Tất cả đều tỏ ra vẻ bối rối

Nhưng khi trút bỏ được sự ngạc nhiên

Những tấm lòng cao quý điềm tĩnh lại.

⁷³ Linh hồn đã hỏi tôi, lại tiếp tục

“Sung sướng thay người được đến nơi này

Học hỏi kinh nghiệm để biết cách chết!

⁷⁶ Đám đông đi bên kia bị xúc phạm

Như Xêda từng bị gán cái danh

“Hoàng hậu” trong ngày lễ mừng chiến thắng.

⁷⁹ Họ vừa đi vừa kêu: “Xôđôma”

Để lên án mình như ngươi nghe thấy

Thêm vào lửa cháy sự xấu hổ kia.

⁸² Lưỡng tính là tội lỗi của chúng tôi

Chạy theo nỗi khát thèm như thú vật

Mà quên đi qui tắc của con người.

⁸⁵ Cho nên khi rời nhau, cảm thấy nhục

Chúng tôi phải kêu tên người đàn bà

Đã thành thú trong bộ da con vật.

⁸⁸ Tội phạm của chúng tôi, ngươi đã biết

Còn xướng tên thì không còn thì giờ

Mà quả thật, tôi cũng không nhớ hết.

⁹¹ Riêng tôi có thể làm ngươi hài lòng

Tôi là Guyđô Guyniđenli, đã chuộc tội

Trước khi chết đã hối hận thực tâm”.

⁹⁴ Giống hai đứa con trai tìm thấy mẹ

Trong cơn thịnh nộ của Liguốcđô

Tôi cũng thế, dù không làm ra vẻ

⁹⁷ Khi nghe tên người tôi gọi là cha

Của tôi và những người hơn tôi nữa

Có những vần thơ tình yêu ngọt ngào.

¹⁰⁰ Tôi không nói, không nghe, chỉ tư lự

Tôi bước đi và ngắm ông rất lâu

Nhưng không dám lại gần vì sợ lửa.

¹⁰³ Khi thị giác của tôi đã thỏa mãn

Tôi vồn vã đề nghị giúp đỡ ông

Với một lòng tin trong lời cầu nguyện.

¹⁰⁶ Ông nói với tôi: “Ngươi đã để lại

Cho tôi ấn tượng, mà sông Lêtê

Cũng không thể xóa hay làm mờ nổi.

¹⁰⁹ Nhưng với những lời chan chứa tình người

Tại vì đâu mà cái nhìn, giọng nói

Của ngươi lại đầy thương mến với tôi?”

¹¹² Tôi đáp: “Chính những câu thơ của người

Chừng nào lối nói mới còn tồn tại

Sẽ còn làm dòng mực đó tuyệt vời”.

¹¹⁵ “Người anh em, người mà tôi đang chỉ

(Ông dùng tay chỉ một kẻ đang thiêu)

Là một bậc thầy của tiếng mẹ đẻ.

¹¹⁸ Về văn xuôi và về thơ tình yêu

Anh rất giỏi, mặc cho bọn ngốc nói

Chúng tưởng giỏi hơn người Lêmôxi.

¹²¹ Họ theo thời thượng hơn là sự thật

Dựa vào đó để đưa ra ý mình

Trước khi nghe lẽ phải và sự thật.

¹²⁴ Người xưa từng tôn vinh Guittônê

Rồi truyền từ miệng này qua miệng khác

Để cuối cùng sự thật mới rõ ra.

¹²⁷ Bây giờ nếu ngươi có đặc quyền lớn

Thì tu viện ngươi được phép đi vào

Ở đó Giêsu là tu viện trưởng.

¹³⁰ Vì tôi, với Đức Chúa Cha hãy nói

Tất cả những gì cần đến ở đây

Nơi chúng tôi không còn quyền phạm tội”.

¹³³ Chắc là muốn nhường chỗ cho người khác

Đang đứng gần, hồn biến vào lửa thiêu

Như một con cá lao xuống đáy nước.

¹³⁶ Tôi tới linh hồn Guyđô vừa chỉ

Và nói rằng: “Tôi muốn biết tên ông

Người mà trong đời có một vị trí”.

¹³⁹ Ông trả lời rất thành thật với tôi:

“Lời chào hỏi của người tôi rất thích

Khiến tôi không muốn giấu diếm gì người.

¹⁴² Tôi là Ácnô, vừa khóc vừa hát

Tôi khổ vì sự điên rồ ngày xưa

Nhưng sung sướng vì niềm vui phía trước.

¹⁴⁵ Với quyền lực được trao, tôi xin người

Khi lên đến bậc thang cao nhất đó

Hãy nhớ về nỗi đau khổ của tôi”.

¹⁴⁸ Nói xong linh hồn biến ngay vào lửa.

KHÚC XXVI

24. Lời của một linh hồn - đây là Guido Guinizzelli (câu 92).

40. Soddoma và Gomorra - hai thành phố trong Kinh Thánh bị Chúa Trời hủy diệt bằng mưa diêm sinh và lửa vì tội quan hệ yêu đương trái với tự nhiên của dân chúng, tức phạm tội kê gian (sodomy). “Đức Chúa làm mưa diêm sinh và lửa từ trời xuống Xơ-đôm và Gô-mô-ra. Người phá đổ các thành ấy và cả Vùng, cùng với toàn thể dân cư các thành ấy và cây cỏ trên đất. Bà vợ ông Lót ngoái lại đằng sau và hóa thành cột muối” (Sáng Thế Ký, XIX, 24-26).

41. Paxiphe chui vào bụng bò cái - Pasifae, vợ của Minosse, vua của đảo Creti, hôn phối với một con bò đực sinh ra quái vật Minotauro (X, ĐN., XII, 12-13).

44. Con về Riphê, con về sa mạc - Rife, những ngọn núi ở phương bắc, sa mạc - châu Phi.

59. Phu nhân trên đó – chỉ Đức Mẹ Maria (X, ĐN., II, 94-99).

77-78. Xêda bị gán danh Hoàng hậu - Cesare phạm tội kê gian (sodomia), nghĩa là quan hệ tình dục phi tự nhiên (qua đường hậu môn) với Nicomede vua Bitinia vì thế mà bị gán danh “Hoàng hậu” trong lễ mừng chiến thắng quân Gaules.

82. Lưỡng tính là tội lỗi của chúng tôi - từ “ermafrodito” trong nguyên bản tiếng Ý, trong các bản tiếng Anh có nơi dịch là “other sex”, có nơi là “hermaphrodite”, bản tiếng Nga là “гермафродит”.

92. Tôi là Guyđô Guyniđenli - Guido Guinizzelli, nhà thơ người Bologna theo trường phái bác học, nhà thơ đàn anh gần gũi với phong cách "doice stil nuovo" của Dante (X, TT., XXII, 109-114).

94. Giống hai đứa con trai tìm thấy mẹ/ Trong cơn thịnh nộ của Liguốcđô - Ligurgo, vua Nemea, giao con trai nhỏ cho Isfile trông giữ. Cô này, để chỉ đường cho bảy vua Hy Lạp trên đường đi đánh Têbê, đến giếng nước Langia, đã tạm để cậu bé ngồi chơi trên thảm cỏ. Cậu bé bị rắn cắn chết. Ligurgo nổi giận đòi giết Isfile nhưng ngay lúc này hai con trai của Isfile nhận ra mẹ mình và chạy đến ôm chầm lấy mẹ. Dante muốn nói rằng ông cũng muốn chạy đến ôm chầm lấy Guido Guinizzelli như hai đứa con trai tìm thấy mẹ kia, dù không làm ra vẻ.

107. Sông Lete - con sông do Dante tưởng tượng ra.

113. Chừng nào lối nói mới còn tồn tại - nghĩa là lối thơ mới xuất hiện đầu thế kỷ XIII.

114. Người anh em, người mà tôi đang chỉ - đây là Arnaut Danien (câu 142), nhà thơ Ý viết bằng tiếng provencal.

120. Người Lêmôxi - nhà thơ Giraut de Borneil người Lemosì (Limousin).

124. Người xưa từng tôn vinh Guittônê - tức Guittone del Viva di Arezzo, nhà thơ chủ soái trường phái thơ bác học (provencal) ở Toscana (X, TT., XXIV, 55-56).

140-147. Arnaut Danien trả lời Dante bằng tiếng provencal trong nguyên bản:

¹⁴⁰ “Tan m’abellis vostre cortes deman,

qu’ieu no me puesc ni voill a vos cobrire.

^{142 “}Ieu sui Arnaut, que plor e vau cantan;
consiros vei la passada folor,
e vei jausen lo joi qu’ esper, denan.

¹⁴⁵Ara vos prec, per aquella valor
que vos guida al som de l’ escalina,
sovenha vos a temps de ma dolor”.