Dante - TĨNH THỔ - Khúc 27

KHÚC XXVII

Tầng thứ bảy (kết thúc) – Vào Thiên đường mặt đất.

Mặt trời chiếu những tia nắng đầu tiên

Xuống nơi huyết Đấng sáng tạo đã đổ

Sông Ibêrô chảy dưới chòm Thiên Bình.

⁴ Nước sông Hằng hâm nóng giữa ban ngày

Trời đã xế chiều, một ngày sắp hết

Khi thiên thần hiện ra trước chúng tôi.

⁷ Thiên thần đứng bên ngọn lửa, và ca:

“Sung sướng thay những trái tim trong sạch!”

Bằng một giọng ngân vang hơn chúng ta.

¹⁰ “Hỡi các linh hồn thánh, giờ phải đi

Qua lửa đốt; hãy đi vào trong lửa

Và hãy nghe tiếng hát từ bờ kia”.

¹³ Thần nói với chúng tôi những lời đó

Nghe những lời kia, tôi giống như người

Sắp sửa bị người ta chôn xuống hố.

¹⁶ Tôi giơ bàn tay nắm ra phía trước

Nhìn ngọn lửa, trong trí nhớ hiện về

Những con người bị thiêu trong lửa đốt.

¹⁹ Người hướng dẫn tốt bụng quay sang tôi

“Hãy bước lên, hỡi con trai yêu quí

Không phải cái chết, chỉ cực hình thôi.

²² Hãy nhớ lại, nhớ lại, ta đã nói

Khi con ngồi trên quái vật Giêriôn

Làm gì đây, khi đã gần đến Chúa?

²⁵ Hãy tin rằng dù con có ở lại

Cả nghìn năm trong những ngọn lửa này

Không sợi tóc nào của con bị cháy.

²⁸ Hãy đến gần lửa và làm phép thử

Nếu như con sợ ta đánh lừa con

Dùng tay dí mép áo khoác vào lửa.

³¹ Hãy bỏ lại, bỏ lại mọi sợ hãi

Quay vào lửa, bước một cách tự tin”

Nhưng mà lý trí của tôi chống lại.

³⁴ Nhìn thấy tôi vẫn đứng và sững sờ

Thầy nói, hơi bối rối: “Con trai ạ

Bức tường giữa con và Bêatờrítsê”.

³⁷ Giống như khi Piramô nghe thấy

Tên nàng Títxbê liền mở mắt nhìn

Khi cây dâu đã nhuốm đỏ màu máu.

⁴⁰ Cũng vậy, khi sự ngang bướng dịu đi

Tôi nhìn sang thầy tôi, cái tên đó

Trong đầu tôi luôn gợi những ước mơ.

⁴³ Người lắc đầu và hỏi tôi: “Thế nào

Ta đợi gì ở đây?”, rồi cười mỉm

Như người dỗ đứa bé bằng quả đào.

⁴⁶ Sau đó Thầy nhảy vào lửa trước tôi

Và đề nghị Xtaxiô nhảy cuối

Dù lâu nay vẫn đi giữa hai người.

⁴⁹ Khi vào lửa, tôi muốn được nhảy vào

Bình thủy tinh đang sôi để được mát

Vì ngọn lửa mới dữ dội làm sao.

⁵² Để cho tôi trở nên can đảm hơn

Thầy luôn nói về cô nương yêu dấu:

“Dường như ta đã thấy đôi mắt nàng”.

⁵⁵ Một giọng hát xuyên qua những ngọn lửa

Hướng dẫn chúng tôi đi về phía này

Chúng tôi ra nơi có những bậc đá.

⁵⁸ Trong ánh sáng nơi này, giọng lại hát:

“Hãy đến, người được ân sủng của Cha”

Ánh sáng quá mức làm tôi lóa mắt.

⁶¹ Rồi tiếp tục: “Mặt trời đi, đêm đến

Nhưng chớ dừng lại, xin hãy vội vàng

Một khi phía tây còn chưa tối hẳn”.

⁶⁴ Giữa hai vách đá, con đường chúng tôi

Đi thẳng lên, khiến tôi không còn chặn

Những tia nắng cuối cùng của mặt trời.

⁶⁷ Nhưng chỉ vừa đi được mấy bậc thôi

Thì bóng tối buông, chúng tôi cảm thấy

Mặt trời lặn phía sau lưng chúng tôi.

⁷⁰ Trước khi không gian và đường chân trời

Cùng vạn vật có một màu duy nhất

Bóng tối bao trùm lên khắp mọi nơi.

⁷³ Chúng tôi đã kịp lấy bậc làm giường

Bởi bóng đêm đã lấy đi tất cả

Sức lực và niềm thích thú đi lên.

⁷⁶ Giống như những chú dê trên đỉnh núi

Rất vội vàng, khi chưa được ăn no

Giờ lặng lẽ, đứng yên để nhai lại.

⁷⁹ Người mục đồng lặng lẽ dưới bóng cây

Tựa cây gậy giữa khi trời oi nóng

Và đứng yên canh cho chúng nghỉ ngơi.

⁸² Hay người chăn cừu xa mái nhà tranh

Cùng với bầy cừu trong đêm yên tĩnh

Canh cho chúng khỏi thú dữ tấn công.

⁸⁵ Thì ba chúng tôi cũng giống như thế

Tôi như con dê, còn họ - người chăn

Phía hai bên sườn là những vách đá.

⁸⁸ Từ đó khoảng trời nhìn được rất bé

Nhưng qua đó tôi thấy các vì sao

To hơn và lấp lánh hơn thường lệ.

⁹¹ Trong khi ngắm nhìn và đang suy ngẫm

Giấc ngủ bao trùm lấy tôi, và thường

Giấc mơ báo trước việc gì sẽ đến.

⁹⁴ Giờ này, theo tôi nghĩ, ở phía đông

Sao kim bắt đầu chiếu trên đỉnh núi

Thứ ánh sáng mà tình yêu ngập tràn.

⁹⁷ Tôi mơ thấy một phu nhân trẻ đẹp

Đang đi một mình giữa cánh đồng hoa

Nàng vừa hái hoa vừa cất tiếng hát:

¹⁰⁰ “Ai muốn biết tên tôi thì sẽ biết

Tôi là Lia, tôi đi khắp nơi

Kết những vòng hoa với bàn tay đẹp.

¹⁰³ Tôi soi gương, tìm niềm vui nho nhỏ

Nhưng Raken, em gái, thì suốt ngày

Chẳng bao giờ rời gương của mình cả.

¹⁰⁶ Em thích ngắm đôi mắt đẹp của mình

Còn tôi thích dùng đôi tay trang điểm

Em tôi thích ngắm, còn tôi thích làm”.

¹⁰⁹ Những tia nắng bình minh đã tỏa ra

Và khách hành hương càng thấy dễ chịu

Khi càng gần hơn con đường về nhà.

¹¹² Bóng tối đã tan biến khắp mọi nơi

Giấc mơ tôi cũng tan, và tôi thấy

Hai người thầy đã đứng dậy lúc nào.

¹¹⁵ “Trái quả ngọt ngào giữa bao lá cành

Mà con người bận tâm đi tìm kiếm

Hôm nay làm no cơn đói của con”.

¹¹⁸ Viếcghiliô nói với tôi lời đó

Và chưa bao giờ có một món quà

Lại làm tôi vui thích đến như thế.

¹²¹ Vậy là khát khao nối tiếp khát khao

Được lên cao, dường như có đôi cánh

Cùng bước chân, để tôi bay lên cao.

¹²⁴ Thế là chúng tôi đã đến bậc cuối

Sau khi tất cả bậc đã đi qua

Viếcghiliô nhìn mắt tôi nói:

¹²⁷ “Con đã nhìn thấy ngọn lửa nhất thời

Và ngọn lửa vĩnh hằng, con đã tới

Một nơi mà ta cũng thấy rối bời.

¹³⁰ Ta dẫn con bằng trí tuệ, hiểu biết

Từ nay cứ việc làm theo ý con

Con đã đi qua những con đường hẹp.

¹³³ Hãy nhìn mặt trời chiếu trên trán con

Nhìn cỏ, nhìn hoa và nhìn cây cối

Ở đây đất đai cũng tự nó sinh.

¹³⁶ Rồi sẽ đến, đôi mắt đẹp, vui vẻ

Từng khóc yêu cầu ta đến với con

Con hãy ngồi, hay đi lại đây đó.

¹³⁹ Đừng chờ ta, giờ suy xét của con

Là tự do, thẳng thắn và lành mạnh

Không làm theo nó sẽ là sai lầm

¹⁴² Ta đặt lên vòng hoa và vương miện”.

KHÚC XXVII

1-5. Nghĩa của đoạn thơ này - ngọn núi nơi Tĩnh thổ đang gần về đêm, mặt trời đang xuống, rót những tia nắng đầu tiên xuống Jerusalem. Lúc này ở Tây Ban Nha đang nửa đêm, sông Ibero chảy dưới chòm Thiên bình (Libra), còn ở sông Hằng đang giữa ngày.

8. Sung sướng thay những trái tim trong sạch - câu này trong nguyên bản “Beati mundo corde” bằng tiếng Latinh.

23. Quái vật Giêriôn – (X, ĐN., XVII, 2-27, 79).

37-39. Chàng trai Piramo khi thấy chiếc khăn của người yêu Tisbe vấy máu, nghĩ rằng cô đã bị sư tử ăn thịt, bèn rút gươm tự tử. Khi cô gái trở lại, nghe người yêu gọi tên mình, Piramo mở mắt nhìn Tisbe lần cuối rồi tắt thở. Tisbe cũng tự vẫn. Cây dâu nhuốm đỏ máu của hai người yêu nhau (M., IV, 55-166).

59. Hãy đến, người được ân sủng của Cha - câu này trong nguyên bản: “Venite, benedicti Patris mei!” bằng tiếng Latinh, trích từ một câu trong Phúc Âm Mathiơ: “Hỡi các người được Cha ban phước, hãy đến nhận lấy nước thiên đàng đã dành sẵn cho các người từ thuở khai thiên lập địa”. Đây là lời Giêsu nói với những con chiên đứng ở phía bên phải trong cuộc Phán xét chung (Mathiơ, XXV, 34).

101. Tôi là Lia - là biểu tượng của cuộc sống hành động, tiền thân của Matelda mà Dante sẽ gặp ở Thiên đường mặt đất.

104. Raken/ thích ngắm đôi mắt đẹp của mình - Rachel, biểu tượng của sự suy niệm nhập định, tiền thân của Bêatờrítsê.

115. Trái quả ngọt ngào giữa bao lá cành - nghĩa là niềm hạnh phúc thực sự.

142. Ta đặt lên vòng hoa và vương miện - nghĩa là từ đây Dante có quyền tất cả đối với mình.